Sztuka Leczenia

Wydanie: 2007 / 3-4, (tom: XV)

Kardiologia behawioralna w działaniu. Możliwości aplikacji w obszarze prewencji i leczenia w świetle literatury przedmiotu.

Kardiologia behawioralna obejmuje wiedzę dotyczącą udziału czynników psychospołecznych w etiologii, przebiegu i rehabilitacji chorób serca, przy czym przedmiotem szczególnego zainteresowania dyscypliny jest choroba wieńcowa. Istotny element naukowej tożsamości kardiologii behawioralnej wyznacza zagadnienie dotyczące możliwości zastosowania wiedzy dotyczącej udziału czynników psychospołecznych w etiopatogenezie choroby wieńcowej, w ocenie i redukcji ryzyka tej choroby, a także w leczeniu i rehabilitacji chorych. Przedmiotem opracowania będzie psychospołeczny model prewencji chorób układu krążenia, a także zagadnienie efektywności interwencji behawioralnych w klinice kardiologicznej. Kluczowym układem odniesienia analizy będą wyniki prac międzynarodowej grupy badawczej Statuskonferenz Psychokardiologie, w toku których przy zastosowaniu rygorystycznych kryteriów metodologicznych oceniono i krytycznie zweryfikowano aktualny stan wiedzy w zakresie kardiologii behawioralnej. W opracowaniu dyskutowane są możliwości tworzenia modelu prewencji chorób serca uwzględniającego psychospołeczne czynniki ryzyka choroby wieńcowej.

Rola poznawczej reprezentacji choroby w adaptacji do cukrzycy typu 1 u pacjentów w okresie dorastania.

Cukrzyca typu 1 jest chorobą przewlekłą, która wymaga aktywnego udziału pacjenta w leczeniu. Okres dorastania wiąże się często z pogorszeniem samokontroli. Reprezentacja choroby jest jednym z ważnych czynników psychologicznych wyznaczających behawioralną i emocjonalną odpowiedź na chorobę. W I części pracy przedstawiono modele identyfikujące przekonania związane z podmiotową oceną własnej sytuacji zdrowotnej (z zaakcentowaniem modelu Leventhala). Część II zawiera przegląd badań nad wpływem poznawczej reprezentacji choroby na wybrane aspekty adaptacji psychologicznej, podejmowane działania związane z leczeniem oraz kontrolę metabolicznąu młodzieży chorującej na cukrzycę typu 1.

Sieć wsparcia społecznego i jej rola w promowaniu zdrowia psychicznego dziecka z chorobą onkologiczną oraz jego rodziny - przegląd badań.

Celem artykułu było przedstawienie definicji, roli i znaczenia sieci wsparcia społecznego w promowaniu zdrowia psychicznego dzieci chorych onkologicznie oraz ich rodzin. Ukazane zostały wyniki wybranych badań polskich oraz zagranicznych, dotyczące roli wsparcia społecznego w kształtowaniu się relacji między chorymi dziećmi, a członkami ich rodzin, a także we wspomaganiu procesu adaptacji rodziny do choroby dziecka. Zaprezentowany został także przegląd literatury dotyczącej roli wolontariatu i psychoterapii w podtrzymywaniu zdrowia psychicznego dzieci przewlekle chorych somatycznie oraz ich rodzin.

Wymogi jakościowe dotyczące szkolenia w zakresie psychoterapii medycznej - przegląd literatury.

Autorzy analizują wymogi jakościowe dotyczące psychoterapii medycznej w Polsce na tle sytuacji w innych krajach świata. Analizowana jest sytuacja formalna leczenia psychoterapeutycznego w Europie i wybranych innych krajów świata. W artykule omówione są wymogi jakościowe oraz ograniczenia etyczne i prawne dotyczące szkolenia w zakresie psychoterapii medycznej.

Występowanie biologicznych i psychologicznych czynników ryzyka chorób układu krążenia wśród mieszkańców Łodzi

Celem podjętych badań była ocena występowania biologicznych i psychologicznych czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz ustalenie zachodzących między nimi zależności. Badaniami objęto 210 osób - mieszkańców jednej z dzielnic Łodzi (80 mężczyzn i 130 kobiet), którzy uczestniczyli w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Chorób Układu Krążenia, zorganizowanego przez Urząd Miasta Łodzi i Łódzki Oddział Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Średnia wieku badanej grupy wynosiła 48,3 lat (SD=6,81). W badaniach wykorzystano Kartę Badania Lekarskiego oraz skalę DS14 do pomiaru osobowości typu D, skalę Framingham do oceny wzroku zachowania A oraz Skalę Odczuwalnego Stresu. Uzyskane wyniki wykazały, że najczęściej występującymi czynnikami ryzyka są podwyższony poziom lipidów i mała aktywność fizyczna oraz osobowość typu D. Jedynie osobowość typu D wiązała się w sposób istotny ze zmiennymi biologicznymi, tj. z ciśnieniem skurczowym, poziomem cholesterolu i masą ciała.

Psychologiczne wyznaczniki nadwagi u młodzieży

Celem podjętych badań było ustalenie psychologicznych wyznaczników nadwagi u młodzieży. W badaniach uczestniczyło łącznie 366 osób w wieku14-19 lat: 187 osób z grupy młodzieży z nadwagą (BMI>24) i 179 osób z grupy młodzieży z wagą w normie. Zastosowano wiele technik pomiaru, wśród nich Kwestionariusz Zachowań Związanych z Jedzeniem Ogińskiej-Bulik i Putyńskiego. Uzyskane wyniki badań pokazały między innymi, iż wyznacznikiem BMI są restrykcje dietetyczne.

Skuteczność podjętych działań edukacyjnych związanych z paleniem papierosów przez dzieci i młodzież szkolną.

W latach 2002-2004 na terenie miasta Krakowa w szkole podstawowej i gimnazjum były wdrażane programy antynikotynowe. Celem programów były działania prewencyjne związane z paleniem papierosów. Oceny realizowanych programów dokonano w oparciu o kwestionariusze ankiet, sprawdziany z wiedzy i wyniki obserwacji uczestniczącej. Realizację programu badani uczniowie ocenili w większości pozytywnie. Stwierdzono też statystycznie istotny przyrost wiedzy uczniów biorących udział we wdrożeniu. Jednakże w niewielkim stopniu wpłynął on na zmianę niepożądanych postaw związanych z tym nałogiem.

Wzmacnianie zasobów osobistych pacjenta z cukrzycą wyzwaniem dla edukacji zdowotnej

Edukacja zdrowotna stanowi niezwykle ważny element promocji zdrowia oraz leczenia i zapobiegania chorobom. Ma ona szczególne znaczenie u chorych z cukrzycą. Jak wiadomo, pozdrowotny tryb życia pacjentów z tą chorobą, obejmujący między innymi ścisłe przestrzeganie odpowiedniej diety, stałą kontrolę poziomu cukru we krwi, właściwy poziom aktywności fizycznej oraz kontrolę stresu, w dużym stopniu zależy od wiedzy pacjenta na temat wymienionych czynników. Autorka podkreśla, że nowoczesny model edukacji zdrowotnej, poza przekazem stosownych informacji, powinien uwzględniać również wzmacnianie zasobów osobistych pacjenta, wśród których podstawową rolę odgrywa poczucie koherencji. Swoje rozważania uzupełnia wynikami własnych badań, w których wykazała względnie wysokie negatywne korelacje pomiędzy stanem psychicznym pacjentów z cukrzycą, a poczuciem koherencji.

"Promocja zdrowia - mit czy rzeczywistość: między teorią a praktyką" 17. Europejskie Sympozjum Somatoterapii i Edukacji Psychosomatycznej, Kraków 25-27 października 2007 roku