Sztuka Leczenia

Wydanie: 2/2018 (tom 33)

Spis treści

Wspomnienie o zmarłym prof. Jerzym Aleksandrowiczu

Od redakcji

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ / EMPIRICAL STUDIES AND RESEARCH REPORTS

Wpływ stanu odżywienia na sprawność funkcjonalną osób po 65 roku życia hospitalizowanych z przyczyn endokrynologicznych

Impact of nutritional status on functional capacity of people over 65 years of age who were hospitalized on endocrinologic reasons

Wstęp: Zaburzenia stanu odżywienia są istotnym problemem klinicznym w populacji osób starszych. Do ich najpoważniejszych konsekwencji należy znaczne obniżenie sprawności funkcjonalnej i istotne pogorszenie jakości życia, a w przypadku hospitalizacji zwiększenie ryzyka wystąpienia powikłań.
Cel pracy: Określenie związku pomiędzy stanem odżywienia a sprawnością funkcjonalną osób po 65 roku życia hospitalizowanych z przyczyn endokrynologicznych.
Materiał i metody: Badaniami objęto 70 osób po 65 roku życia, hospitalizowanych z przyczyn endokrynologicznych. W ocenie stanu odżywienia wykorzystano pełną wersję kwestionariusza MNA. Sprawność funkcjonalną oceniono testami: MMSE, ADL i IADL. Do pomiaru samooceny wykorzystano skalę samooceny Rosenberga – SES.
Wyniki: Średni wynik kwestionariusza MNA wyniósł 23,0 pkt (SD = 2,7). Zagrożonych niedożywieniem było 42,9% badanych, u 1,4% rozpoznano niedożywienie. Wykazano istnienie dodatniej korelacji pomiędzy wynikami skali MNA a stanem funkcjonalnym i samooceną badanych. Zależność tę zaobserwowano w odniesieniu do wyników testu MMSE (p  <  0,001) oraz skal ADL (p = 0,005) i IADL (p = 0,030). Zaobserwowano istnienie korelacji pomiędzy wynikami skali MNA i podskalą SES – deprecjonowanie siebie (p = 0,014). W zakresie podskali SES – powodzenie w życiu – zależność ta była odwrotna (p = 0,044).
Wnioski: Zagrożenie niedożywieniem lub niedożywienie stwierdzono u 45% badanych. Osoby z lepszym stanem odżywienia uzyskały wyższe wartości punktowe w skalach MMSE, ADL, IADL oraz w podskali SES – deprecjonowanie siebie. Korelacja pomiędzy wynikiem skali MNA i podskalą SES – powodzenie w życiu – była ujemna.

Introduction: Nutritional status dysfunctions are such a relevant clinical problem among elderly people. The most serious consequences of this issue are significant decrease of functional capacity and considerable deterioration of quality of life. In case of hospitalized people, there is much higher risk of complications.
Aim: Determine the relationship between nutritional status and functional capacity of people over 65, who were hospitalized on endocrinological reasons.
Materials and methods: The survey was conducted among 70 people above 65 years of age, who were hospitalized on endocrinological reasons. Evaluation of nutritional status was made basing on a full version of MNA questionnaire. The assessment of functional status was carried out by tests: MMSE, ADL and IADL. The Rosenberg Self-Esteem Scale (SES) was used to take measurements of patients’ self-assessment.
Results: The average result of the MNA questionnaire was 23.0 points (SD = 2.7). 42.9% of people were at risk of malnutrition, and 1.4% were diagnosed with malnutrition. A positive correlation was found between the results of the MNA scale, and the functional status and self-esteem of the subjects. This correlation was observed in relation to the results of the MMSE test (p < 0.001), ADL scale (p = 0.005) and IADL (p = 0.030). Also, there was a correlation between the results of the MNA scale and the SES subscale – self deprecating (p = 0.014). In the SES subscale range – success in life, this relationship was reversed (p = 0.044).
Conclusions: The risk of malnutrition or malnutrition was found in 45% of subjects. People with better nutritional status got higher scoring in the MMSE, ADL, IADL scale and in the SES subscale – deprecating themselves. Correlation between the results of the MNA scale and subscale SES – success in life, was opposite.

Wpływ wysiłku fizycznego w wodzie na samopoczucie kobiety ciężarnej

Wpływ wysiłku fizycznego w wodzie na samopoczucie kobiety ciężarnej

Ciąża jest szczególnym okresem w życiu każdej kobiety. Przez dziewięć miesięcy organizm kobiety ciężarnej poddany jest ciągłym zmianom nie tylko w obrębie narządu rodnego, ale również całego ustroju. Okres ciąży dzieli się umownie na trzy trymestry, które odzwierciedlają poszczególne etapy rozwoju płodu oraz zmiany w samo­poczuciu i sylwetce matki. Ćwiczenia w wodzie są zalecaną formą aktywności dla kobiet spodziewających się dziecka z uwagi na korzyści, jakie przynosi trening w środowisku wodnym.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wpływu gimnastyki w wodzie (aqua aerobiku) na sprawność fizyczną oraz samopoczucie kobiet ciężarnych.
Materiał i metoda: Grupa badana składała się 39 kobiet w II (87,2%) i III (12,8%) trymestrze ciąży, w wieku 18 do 36 lat (śr. 27 lat). Osoby badane uczestniczyły w zajęciach aqua-aerobiku na basenie Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie. Ćwiczenia odbywały się dwa razy w tygodniu po 45 minut w okresie 6 miesięcy. Do badania użyto autorskiej ankiety zawierającej pytania dotyczące przebiegu ciąży, aktywności fizycznej oraz samopoczucia kobiet przed i po sesji treningowej.
Wyniki: U 36% kobiet okres ciąży nie spowodował żadnej zmiany w trybie życia, u 5,13% osób biorących udział w badaniu poziom codziennej aktywności zwiększył się, natomiast u 58,97% był niższy niż przed zajściem w ciążę. Wyniki badań wskazują, że 64% kobiet oceniło swoją aktywność fizyczną w czasie ciąży jako umiarkowaną, 25,6% jako słabą, a 10,3% uznało jako intensywną (p < 0,05).
Aż 89,7% kobiet po treningu w wodzie zauważyło poprawę swojego nastroju i zwiększenie energii do działania. W badanej grupie 51,3% kobiet zaobserwowało u siebie poprawę snu. U 44% ćwiczących nastąpiła poprawa postawy ciała po sesji treningowej oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych kręgosłupa u 69% ciężarnych (p < 0,05).
Wnioski: Ćwiczenia w wodzie są skuteczną metodą redukcji wielu dolegliwości w okresie ciąży. Korzystnie wpływają na samopoczucie oraz zdrowie kobiety ciężarnej, jak również przyczyniają się do szybszego powrotu do formy po urodzeniu dziecka.

Introduction: Pregnancy is a special period in any woman’s life. During nine months a lot of changes take place in the pregnant woman’s organism. Gestation period is divided into three parts which illustrate respective phases of fetal development and changes in mother’s mood and body. Water exercises are a recommended form of physical activity for a pregnant woman because of benefits resulting from training in the water. The aim of the study was to estimate the influence of aqua aerobic on physical activity and mood of pregnant women.
Material and methods: The study group consisted of 39 pregnant women in 2nd (87,2%) and 3rd (12,8%) trimester, aging 18 to 36 years (mean 27 years). Respondents participated in aqua aerobic training at the AGH (University of Science and Technology) swimming pool in Cracow, twice a week by 45 minutes during 6 months. The original questionnaire including questions concerning pregnancy, physical activity and mood before and after the training session were used in the study.
Results: In 36% women the pregnancy did not influence their physical activity in a daily life, in 5,13% respondents the level of physical activity was increased, but in 58,97% of women physical activity was lower than that before the pregnancy. In the study group 64% women estimated their physical activity as moderate, 25,6% responders as weak, but 10,3% of study group stated, that their physical activity was intense (p < 0,05).
Most of pregnant women (89,7%) observed the improvement of their mood and increased vital energy after water training. After this training 51,3% women reported the improvement of sleep. The body posture was better than before the session of exercises in 44% women and low back pain was decreased in 69% pregnant responders (p < 0,05).
Conclusions: Aqua aerobic is an effective method to reduce numerous ailments during pregnancy. Water exercises have a positive effect on the well-being and health of the pregnant woman as well as contribute to faster recovery after childbirth.

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE / THEORETICAL AND REVIEW ARTICLES

Opieka duchowa w medycynie: Przebaczenie

Spiritual care in medicine: Forgiveness

Opieka duchowa jest nieodłącznym elementem medycyny holistycznej. Jednym z przejawów duchowości człowieka jest potrzeba przebaczenia. Celem niniejszej pracy jest analiza dostępnego piśmiennictwa dotyczącego procesu przebaczania oraz wpływu interwencji ukierunkowanych na rozwijanie / wzmacnianie przebaczenia na zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka.

Spiritual care is a vital element of holistic medicine. A need for forgiveness, an element of human spirituality, has been researched in recent years. The aim of this paper is to review the available literature on the process of forgiveness and possible impact of interventions aimed at developing / strengthening the capability to forgive on mental and physical health.

Psychologiczne aspekty choroby Hashimoto

Psychological aspects of Hashimoto disease

Choroba Hashimoto (chH) jest jedną z najczęściej występujących chorób o podłożu autoimmunologicznym. Jej etiologia obejmuje zarówno czynniki genetyczne, środowiskowe, jak i indywidualne. Często diagnoza jest skomplikowana, a objawy psychiczne bywają dotkliwsze dla pacjenta niż symptomy fizyczne.
Celem pracy jest próba podsumowania dotychczasowych wyników badań dotyczących psychologicznego funkcjonowania pacjentów z chH.
Neuropsychologiczne konsekwencje chH są dla pacjentów często dotkliwsze niż same objawy fizyczne. Przyjmują formę m.in. obniżonego nastroju, zaburzeń lękowych, spowolnienia psychoruchowego, osłabienia pamięci, senności lub przybierają dramatyczny przebieg – jak w encefalopatii Hashimoto.
Wyniki dotychczasowych badań nie pozwalają sformułować jednoznacznych wniosków co do charakteru czy natężenia zaburzeń neuropsychologicznych w chH. Częściowo na ten stan rzeczy może wpływać fakt mało licznych grupy badanych, młody wiek chorych czy też niedostatecznie czułe testy diagnostyczne.


Hashimoto disease (Hd) is one of the most prevalent autoimmunological diseases. Its etiology consist of genetic, environmental and individual factors. Diagnosis is often complicated and mental symptoms are usually more aggravating than physical manifestation of the disease.
The aim of this article is to summarize previous research results referred to psychological functioning of patients with Hd
Neuropsychological disturbances of Hd can be more severe for the patients than physical symptoms. The most common disorders are: depressed mood, anxiety, psychomotor retardation, impairment of memory, somnolence or can take tragic course like in Hashimoto encephalopathy.
Previous research results do not let us draw conclusions about the character or intensification of neuropsychological disorders in Hd. This is partly the result of small test groups, young age of patients, and low level of tests’ sensitivity.

Model pracy psychologa w oddziale dziecięcym

Duties of psychologist in pediatric ward

Praca z dziećmi w oddziale szpitalnym wymaga nawiązania kontaktu z nieletnimi pacjentami oraz ich rodzicami lub opiekunami. Choroba dziecka i pobyt w szpitalu tworzą stres zarówno dla niego, jak i jego rodziców. Stres ten stanowi ponadto czynnik utrudniający personelowi medycznemu nawiązanie bezpiecznej i przyjaznej relacji z dzieckiem i jego dorosłymi opiekunami.
Celem opracowania stało się przedstawienie modelu pracy psychologa w oddziale dziecięcym.

W modelu tym wyróżniono trzy kierunki działań psychologicznych: nastawionych na małego pacjenta, na jego rodziców lub opiekunów oraz na personel medyczny (lekarze, pielęgniarki). Uwzględniono także dwie zasadnicze formy oddziaływań, tj. zbieranie potrzebnych informacji oraz interwencje psychologiczne. Do tych ostatnich zaliczono: wsparcie emocjonalne, kontenerowanie, udzielanie informacji zwrotnych, motywowanie oraz towarzyszenie.

Working with children at a hospital ward requires the establishment of a rapport with both minor patients and their parents or guardians. Illness and hospitalization causes stress for the child and their parents. Furthermore, with stress on the line, the medical personnel find it difficult to create a safe and friendly relationship with the child and their adult guardians.
The aim of this study is to present a work model for a psychiatrist employed at a pediatric ward.

The model defines three directions for psychological actions, focusing on the minor patients, their parents or guardians and the medical personnel (doctors and nurses), respectively. Two forms of actions were considered: information gathering and psychological intervention. The latter include emotional support, compartmentalization, feedback, motivation and providing company.

Komunikacja intrapersonalna – droga do samorealizacji

Intrapersonal communications – road to self actualization

Komunikacja intrapersonalna to poziom komunikacji, który nie jest definiowany przez wielu ludzi, którzy się nią posługują. Definicja komunikacji intrapersonalnej jest kontrowersyjna, gdyż wszystkie elementy, które wchodzą w zakres tego pojęcia, takie jak: ja, umysł, znaczenie, informacja i świadomość, z natury rzeczy są złożone i kontrowersyjne. Komunikacja intrapersonalna jest definiowana jako samorozmowa, czy też wewnętrzny głos osoby, który interpretuje emocje i percepcję, zarządza i zmienia oceny oraz spostrzeżenia, a także dostarcza instrukcji i motywacji. Dotyczy indywidualnego przetwarzania bodźców zarówno werbalnych, jak i niewerbalnych. Czasami bodźce te pojawiają się wyłącznie jako wewnętrzne doświadczenia odbiorcy, a czasami pochodzą ze środowiska zewnętrznego. Zdarza się, że to, co pojawia się wewnątrz, tam pozostaje (np. rozmowa ze sobą samym czy „widzenie” obrazów), a czasami doświadczenie to jest komunikowane na zewnątrz (np. mowa lub gest). Opracowanie wskazuje na rolę, jaką komunikacja intrapersonalna pełni w zachowaniu zdrowia psychicznego człowieka.

Intrapersonal communication is a level of communication not defined by the number of people involved. Clearly, the definition of intrapersonal communication is controversial; but this should come as no surprise. After all, the elements that enter into intrapersonal communications the self, communication, mind, meaning, information, and consciousness are all complex and controversial. Intrapersonal communication consists of mental processes that operate every time we communicate. Intrapersonal communication is defined as self-talk as “inner speech” in which the person interprets emotions and perceptions, manage and alter evaluations and cognitions and provide itself instructions and reinforcement. Intrapersonal communication is about the individual’s processing of stimuli, both verbal and nonverbal. Sometimes those stimuli are generated within the perceiver, and sometimes they are received from outside the perceiver. Sometimes what is generated remains within the individual (e.g., talking with one’s self, “seeing” images, or having physiological sensations), and sometimes what is generated is expressed (e.g., speech and gesture). The study defines the function intrapersonal communication serves for mental well-being.

Starość w ujęciu Marka Tulliusza Cycerona jako prefiguracja współczesnej gerontagogiki

Marcus Tullius Cicero’s view on the concept of old age as prefiguration of modern gerontagology

Starość jest zagadnieniem, które rzadko kiedy było gościem w pracowni filozofów. Zwykle mistrzowie z cechu Sokratesa napominali o niej mimochodem, gdzieś na obrzeżach swych refleksji snutych na inne, ważniejsze tematy. Wyjątkiem w tej sprawie był obok Plutarcha Cyceron, który poświęcił starości nawet osobne studium. Ten Rzymianin swoim traktatem O starości dokonał na gruncie klasycznej myśli dyskursywnej przełomu w postrzeganiu fenomenu starości i zaproponował własne oryginalne jej ujęcie. Jego przemyślenia w pewnych zakresach mają walor uniwersalny i ponadczasowy. Myśliciel znacząco organizuje nie tylko ludzką wyobraźnię, lecz także wyraźnie zakreśla dla niej ramy symboliczne. Rozprawę Cycerona śmiało można uznać za prefigurację najnowszych trendów współczesnej gerontagogiki.

Old age is an issue that has rarely been the subject of philosophical research. Masters of the Socrates gulid mentioned ageing incidentally, somewhere on the fringes of more weighty subjects. Along with Plutarch, Cicero constitutes an exception from this state of matters as he dedicated an independent work to the subject of ageing and death. This Roman philosopher in his treatise On Old Age made a breakthrough in the perception of the ageing phenomenon within the classical discursive thought, and pointed the new way of its presentation. In certain scopes, his reflections display universal and timeless character. The thinker to a large extent organizes not only the way we imagine our old age, but also highlights its symbolic frames. The Cicero’s treatise may well be regarded as prefiguration of modern gerontagological tendencies.

LISTY DO REDAKCJI, POLEMIKI I WSPOMNIENIA / LETTERS TO EDITOR, POLEMICS AND MEMOIRS

Cykl konferencji
Ból i cierpienie. Inspiracja i rozwój

Conference series
Pain and suffering. Inspiration and development

Animaloterapia jako współczesne narzędzie poprawy zdrowia człowieka

Animal-assisted therapy as a modern tool to improve human health

Animaloterapia, mająca mocne podwaliny w historii, jest coraz popularniejszą formą wspierania zdrowia, rozwoju oraz postępów edukacyjnych człowieka. Liczne badania prowadzone nad wpływem różnych gatunków zwierząt na człowieka wskazują, iż tworzenie relacji z nimi wpływa na nas pozytywnie. W zależności od jednostki chorobowej, stanu psychofizycznego oraz braków edukacyjnych prowadzone są zajęcia, mające na celu wyrównanie braków bądź ich kompensacje. Możliwość wyboru zwierzęcia (np. koń, pies, kot) pozwala na dostosowanie terapii do konkretnego pacjenta. Atrakcyjność tego rodzaju zajęć przekłada się na chęć współpracy pacjenta. Zajęcia tak ukierunkowane i dostosowane zwiększają szanse na sukces i osiągnięcie wyznaczonych celów.

Animal therapy has strong foundations in history, it is an increasingly popular form of supporting health, development and educational progress of human being. Numerous studies investigating the impact of various species of animals on humans, indicate that establishing relationships with them affects us positively. Depending on the disease, psychophysical condition, and educational deficiencies, therapy is carried out to compensate for deficiencies. The possibility of choosing an animal (eg. horse, dog, cat) allows you to adapt the therapy to a specific patient. The attractiveness of this type of therapy influences the patient’s willingness to cooperate. Therapy targeted and adjusted like this increases the chances of success and achieving goals.

Recenzenci czasopisma Sztuka Leczenia (2018)

Reviewers of journal Art of Healing (2018)