Sztuka Leczenia

Wydanie: 2/2019 (tom 34)

Spis treści

Contents

Od redakcji

From the Editor

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ / EMPIRICAL STUDIES AND RESEARCH REPORTS

Ocena roli konsultacji profilaktycznej pod kątem możliwości prowadzenia profilaktyki depresji. Analiza uzyskanych wyników badań

Rating Preventive Advice for Opportunities to Reduce the Level of Depression. Conduct and Analysis of Results

W Europie w ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowalności na choroby psychiczne. Dlatego ważnym i nowym problemem jest pojawiające się pytanie o profilaktykę tych zaburzeń.

In recent years Europe has seen an increase in the incidence of mental illness. Therefore, an important and new problem is the emerging question about the prevention of such disorders.

Wpływ rehabilitacji na powrót do sprawności osób po wypadkach motocyklowych

Effect of rehabilitation on recovery of people after motorcycle accidents

Wstęp: Motocykle w Polsce stają się coraz popularniejszym środkiem transportu, szczególnie w dużych miastach. Wynika to ze znacznego wzrostu natężenia ruchu miejskiego oraz poszukiwania przez mieszkańców szybszej alternatywy dla codziennego przemieszczania się. Niestety poruszanie się za pomocą jednośladu wiąże się ze znacznie zwiększonym ryzykiem urazu oraz stopniem obrażeń w wyniku wypadku drogowego.

Introduction: Motorbikes in Poland are becoming an increasingly popular means of transportation, especially in cities. This is due to the significant increase of urban traffic and the search for a faster alternative to daily commuting of local residents. Unfortunately, moving around with two-wheelers is associated with a significantly increased risk of injury and its severity as a result of a road traffic accident.

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE / THEORETICAL AND REVIEW ARTICLES

Wybrane czynniki ryzyka i prewencja upadków osób starszych

Selected risk factors and prevention of falls among the elderly

Upadki osób starszych stanowią poważny problem zdrowotny. Wśród przyczyn upadków można wyróżnić czynniki wewnętrzne, które powiązane są z procesem starzenia się organizmu, oraz czynniki zewnętrzne, które uwarunkowane są wpływem środowiska, w którym żyje senior. Upadki zaliczane są do tzw. wielkich problemów geriatrycznych. Działania prewencyjne powinny opierać się głównie na interwencjach wielo­kierunkowych, uwzględniających zwłaszcza aktywność fizyczną. Celem artykułu jest analiza zagrożeń upadków osób starszych i ich profilaktyka.

Falls in the elderly are a serious health problem. Among the causes of falls can be distinguished internal factors that are related to the aging process of the body and external factors, which are conditioned by the influence of the environment in which the senior lives. Falls are classified as so-called great geriatric problems. Preventive actions should be based mainly on multidirectional interventions, taking into account physical activity in particular. The aim of this article has been to analyze the threat of falls in the elderly and prevention of them.

Selected risk factors and prevention of falls among the elderly

Wybrane czynniki ryzyka i prewencja upadków osób starszych

Falls in the elderly are a serious health problem. Among the causes of falls can be distinguished internal factors that are related to the aging process of the body and external factors, which are conditioned by the influence of the environment in which the senior lives. Falls are classified as so-called great geriatric problems. Preventive actions should be based mainly on multidirectional interventions, taking into account physical activity in particular. The aim of this article has been to analyze the threat of falls in the elderly and prevention of them.

Upadki osób starszych stanowią poważny problem zdrowotny. Wśród przyczyn upadków można wyróżnić czynniki wewnętrzne, które powiązane są z procesem starzenia się organizmu, oraz czynniki zewnętrzne, które uwarunkowane są wpływem środowiska, w którym żyje senior. Upadki zaliczane są do tzw. wielkich problemów geriatrycznych. Działania prewencyjne powinny opierać się głównie na interwencjach wielo­kierunkowych, uwzględniających zwłaszcza aktywność fizyczną. Celem artykułu jest analiza zagrożeń upadków osób starszych i ich profilaktyka.

Negatywne skutki pracy związanej z pomaganiem osobom po doświadczeniach traumatycznych – zjawisko wtórnej traumatyzacji

Negative effects of work related to helping people after traumatic experiences – the phenomenon of secondary traumatization

Pomaganie ofiarom traumy, zwłaszcza przez profesjonalistów, może prowadzić do wystąpienia wtórnej traumatyzacji, rozumianej także jako wtórny stres traumatyczny. Objawy wtórnego stresu traumatycznego są takie same jak w przypadku zaburzeń po stresie traumatycznym / urazowym (Posttraumatic Stress Disorder – PTSD) i obejmują cztery kategorie, tj. intruzję, unikanie, negatywne zmiany w sferze poznawczej i emocjonalnej oraz wzmożone pobudzenie i reaktywność. Wtórny stres traumatyczny występuje najczęściej u pracowników socjalnych, terapeutów, kuratorów sądowych oraz przedstawicieli służb medycznych (lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni). Zjawisko to obserwuje się również u nieprofesjonalistów, tj. u osób, które wspierają czy jedynie towarzyszą ofiarom traumy lub cierpiącym. Wśród czynników sprzyjających wystąpieniu wtórnej traumatyzacji wyróżnia się czynniki, które są związane z pracą / organizacją oraz czynniki podmiotowe, wśród których szczególną rolę przypisuje się empatii. Z występującymi objawami wtórnego stresu traumatycznego można sobie radzić poprzez stosowanie różnego rodzaju oddziaływań, w tym różnych form dbania o siebie.

Helping trauma victims, especially by professionals, can lead to secondary traumatization, also understood as secondary traumatic stress. Symptoms of secondary traumatic stress are the same as those of Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) and include four categories, i.e. intrusion, avoidance, negative changes in cognition and mood, and increased arousal and reactivity. Secondary traumatic stress occurs most often in social workers, therapists, probation officers and representatives of medical services (doctors, nurses, paramedics). This phenomenon is also observed in non-professionals, i.e. people who support or only accompany trauma victims or sufferers. Among the factors favoring the onset of secondary traumatization, there are factors related to work/organization and subjective factors, among which a special role is attributed to empathy. Occurring symptoms of secondary traumatic stress can be managed through the use of various types of interactions, including various forms of self-care.

Wydarzenia zmiany życiowej z perspektywy zdrowia człowieka

Life change events from a health perspective

Celem artykułu jest przybliżenie roli znaczących wydarzeń życiowych, które stają się ważną częścią naszej tożsamości i historii życia oraz punktem zwrotnym zmieniającym sposób, w jaki człowiek spostrzega świat w codziennym życiu. Podczas gdy wydarzenia pozytywne stają się centralne poprzez ich związek z normami kulturowymi, negatywne wydarzenia oddziałują poprzez mechanizmy psychologiczne. Zdrowi ludzie wolą koncentrować się na pozytywnych informacjach, przywoływać je i wyobrażać sobie. Natomiast dla osób w trudnej sytuacji emocjonalnej, cierpiących z powodu potraumatycznych zaburzeń stresowych czy depresji, wydarzenia negatywne i traumatyczne są lepiej zapamiętane, a ich przewidywania dotyczące przyszłości są bardziej pesymistyczne. Wydarzenia pozytywne uważa się za bardziej kluczowe dla tożsamości i historii życia, a wydarzenia negatywne, zwłaszcza doświadczenia traumatyczne, za najbardziej szkodliwe dla zdrowia jednostki. W zakończeniu artykułu zwrócono uwagę na niedocenianie emocjonalnie pozytywnych wydarzeń życiowych, w tym również traumatycznych (np. związanych z transplantacjami narządów), które mogą prowadzić do poekstatycznego wzrostu.

The purpose of the article is to present the meaning of significant life events, which become an individually important part of our identity and life history, and a turning point that changes the way man perceives the world in everyday life. While positive events become central through their relationship with cultural norms, negative events interact through psychological mechanisms. Healthy people prefer to focus on positive information, recall it and imagine it. However, for people in a difficult emotional situation, suffering from post-traumatic stress disorders or depression, negative and traumatic events are better remembered and their predictions about the future are more pessimistic. Positive events are considered to be more crucial for identity and life history, negative events, and traumatic experiences, as the most harmful to the individual’s health. In the end of the article, attention was paid to underestimating emotionally positive life events, including traumatic ones (e.g. associated with organ transplants), which can lead to postecstatic growth.

Ryzyko psychosomatyczne z perspektywy traumy przywiązania i zaburzeń Ja cielesnego

Psychosomatic Risk from the Perspective of Attachment Trauma and Body Self Disorders

Opracowanie podejmuje problematykę etiologii zaburzeń psychosomatycznych. Stawia i rozwija hipotezę wiążącą ryzyko psychosomatyczne z wczesnodziecięcymi traumatycznymi doświadczeniami, łącznie z patologią więzów opiekuńczych. Celem uwiarygodnienia hipotezy opracowanie podkreśla daleko idące podobieństwo między konsekwencjami syndromu dziecięcej traumy (zespół DESNOS) a odległymi skutkami negatywnych doświadczeń ciała wraz ze zmianami funkcjonowania na poziomie neurofizjologicznym (teoria przywiązania Bowlby’ego, koncepcje relacji z obiektem, wyniki badań nad negatywnym znaczeniem doświadczeń ciała, modele karcinogenezy). Z drugiej strony przedstawiona hipoteza znajduje oparcie w szeroko akceptowanej roli aktualnego stresu wraz ze stosowanymi strategiami adaptacyjno-obronnymi. Znajdują one odbicie w kształtowaniu się wyróżnianych u dorosłych wzorów zachowania: A, C, D oraz ich znaczeniu (obok słabości konstytucjonalnej) jako czynników ryzyka psychosomatycznego.

The following paper discusses the etiology of psychosomatic disorders. It proposes and develops a hypothesis that connects psychosomatic risk with traumatic experiences in early childhood, including parental bonding pathology. To validate the hypothesis, the paper stresses the deep resemblance between the consequences of childhood trauma syndrome (DESNOS syndrome) and the long-term results of negative somatic experiences, including the change in functioning on the neurophysiological level (Bowlby’s attachment theory, object relation theory, study results for negative impact of somatic experiences, carcinogenesis models). On the other hand, the proposed hypothesis is backed by the current widely accepted role of stress together with adaptive and defensive strategies. They are reflected in the forming of the type A, C, and D behavior patterns in adults and their significance (apart from constitutional weakness) as factors of psychosomatic risk.

Psychosomatic Risk from the Perspective of Attachment Trauma and Body Self Disorders

Ryzyko psychosomatyczne z perspektywy traumy przywiązania i zaburzeń Ja cielesnego

The following paper discusses the etiology of psychosomatic disorders. It proposes and develops a hypothesis that connects psychosomatic risk with traumatic experiences in early childhood, including parental bonding pathology. To validate the hypothesis, the paper stresses the deep resemblance between the consequences of childhood trauma syndrome (DESNOS syndrome) and the long-term results of negative somatic experiences, including the change in functioning on the neurophysiological level (Bowlby’s attachment theory, object relation theory, study results for negative impact of somatic experiences, carcinogenesis models). On the other hand, the proposed hypothesis is backed by the current widely accepted role of stress together with adaptive and defensive strategies. They are reflected in the forming of the type A, C, and D behavior patterns in adults and their significance (apart from constitutional weakness) as factors of psychosomatic risk.

Opracowanie podejmuje problematykę etiologii zaburzeń psychosomatycznych. Stawia i rozwija hipotezę wiążącą ryzyko psychosomatyczne z wczesnodziecięcymi traumatycznymi doświadczeniami, łącznie z patologią więzów opiekuńczych. Celem uwiarygodnienia hipotezy opracowanie podkreśla daleko idące podobieństwo między konsekwencjami syndromu dziecięcej traumy (zespół DESNOS) a odległymi skutkami negatywnych doświadczeń ciała wraz ze zmianami funkcjonowania na poziomie neurofizjologicznym (teoria przywiązania Bowlby’ego, koncepcje relacji z obiektem, wyniki badań nad negatywnym znaczeniem doświadczeń ciała, modele karcinogenezy). Z drugiej strony przedstawiona hipoteza znajduje oparcie w szeroko akceptowanej roli aktualnego stresu wraz ze stosowanymi strategiami adaptacyjno-obronnymi. Znajdują one odbicie w kształtowaniu się wyróżnianych u dorosłych wzorów zachowania: A, C, D oraz ich znaczeniu (obok słabości konstytucjonalnej) jako czynników ryzyka psychosomatycznego.

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

Efekt wioski. Jak kontakty twarzą w twarz mogą uczynić nas zdrowszymi, szczęśliwszymi i mądrzejszymi

The Village Effect. How Face-to-Face Contact Can Make Us Healthier, Happier, and Smarter

Sprawozdanie z międzynarodowego spotkania liderów grup Balinta w Zamku Rycerskim Zakonu Joanitów, w Łagowie

Report of the International Meeting of Balint Group Leaders in the Knight’s Castle of the Order of the Joanites – Łagów, Poland

V Balint w Zakroczymiu
25–27 października, 2019 r.

5th Balint in Zakroczym
25–27 October 2019

Wskazówki dla Autorów

Guidelines for Authors

Recenzenci czasopisma Sztuka Leczenia (2019)

Reviewers of Journal Art of Healing (2019)