Sztuka Leczenia

Wydanie: 1/2021 (tom36)

Spis treści

Contents

Od redakcji

From the editor

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ / EMPIRICAL STUDIES AND RESEARCH REPORTS

Negatywne i pozytywne konsekwencje wtórnej ekspozycji na traumę wśród pielęgniarek

Negative and positive effects of secondary exposure to trauma among nurses

Cel. Celem podjętych badań było ustalenie nasilenia wtórnego stresu traumatycznego i wtórnego wzrostu po traumie oraz ich powiązań z obciążeniem pracą wśród pielęgniarek eksponowanych na wtórną traumę. Grupa badana i metody. Do analizy włączono wyniki uzyskane od 281 pielęgniarek narażonych na wtórną traumę. Wiek badanych mieścił się w zakresie 20–65 lat (M = 42,62, SD = 11,43). W badaniach wykorzystano ankietę, Inwentarz Wtórnego Stresu Traumatycznego oraz Inwentarz Wtórnego Wzrostu Potraumatycznego. Wyniki. Uzyskane wyniki badań wskazały na wysokie nasilenie wtórnego stresu i umiarkowane nasilenie wtórnego wzrostu potraumatycznego w badanej grupie pielęgniarek. Wśród uwzględnionych trzech wskaźników obciążenia pracą zwłaszcza liczba godzin pracy w tygodniu przeznaczana na pomoc pacjentom w istotny sposób wiązała się ujemnie z wtórnym stresem i dodatnio z wtórnym wzrostem – pełniąc także rolę predyktora tych zmiennych. Wnioski. Duża liczba godzin pracy z pacjentami zdaje się pełnić rolę chroniącą pielęgniarki przed rozwojem negatywnych i sprzyjać występowaniu pozytywnych konsekwencji wtórnej ekspozycji na traumę.

Aim. The aim of the undertaken research was to determine the severity of secondary traumatic stress and secondary posttraumatic growth and their links with workload among nurses exposed to secondary trauma. Study group and methods. The analysis included the results obtained from 281 nurses exposed to secondary trauma. The age of the respondents ranged from 20 to 65 years (M = 42.62, SD = 11.43). The study used a survey, as well as the Secondary Traumatic Stress Inventory and the Secondary Posttraumatic Growth Inventory. Results. The obtained results indicated a high intensity of secondary traumatic stress and a moderate intensity of secondary growth after trauma in the studied group of nurses. Among the three workload indices included, the number of working hours per week devoted to helping patients is significantly associated with secondary stress – negatively and secondary growth – positively, also acting as a predictor of these variables. Conclusions. A large number of hours of work with patients seems to play a role that protects nurses from the development of negative and favors the occurrence of positive consequences of secondary exposure to trauma.

Działalność szpitalnych komisji etycznych – informacje udostępniane na stronach internetowych podmiotów leczniczych

Activities of hospital ethics committees - availability of information on hospital websites

Szpitalne komisje etyczne (SKE) funkcjonują w systemach opieki zdrowotnej od wielu lat. Ich głównym zadaniem jest pomoc zarówno pacjentom i ich bliskim, jak i personelowi medycznemu w rozwiązywaniu problemów natury etycznej pojawiających się w związku z realizowaniem opieki medycznej. Celem pracy była ocena zakresu informacji dotyczących funkcjonowania szpitalnych komisji etycznych w Polsce, udostępnianych na stronach internetowych szpitali. Analizie poddano strony internetowe szpitali akredytowanych oraz placówek ujętych w wykazie prowadzonym przez Ośrodek Bioetyki Naczelnej Izby Lekarskiej. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że niemal połowa badanych placówek (50,7%) nie przedstawia składu osobowego powołanych komisji. Tylko w przypadku jednej komisji wskazano, że jej członkowie mają wykształcenie w zakresie bioetyki. Zadaniem większości SKE (72,5%) jest ochrona praw pacjenta, rozwiązywanie problemów natury etycznej (66,7%), nadzór nad przestrzeganiem przez personel medyczny zasad etyki zawodowej (46,4%).

Hospital ethics committees (HECs) have functioned in healthcare systems for many years. Their main task is to help patients and their relatives as well as medical staff in solving ethical problems that arise in connection with the implementation of medical care. The aim of the study was to find out what information on the functioning of hospital ethics committees in Poland is made available to interested persons on hospital websites. The websites of accredited hospitals and the establishments included in the list kept by the Center of Bioethics of the Supreme Medical Chamber were analyzed. Almost half of the surveyed institutions (50,7%) do not disclose the composition of the appointed committees. Only one committee indicated that its members had education in the field of bioethics. The task of most HECs (72,5%) is to protect a patient’s rights, solve ethical problems (66,7%), andto supervise the observance of professional ethics by medical personnel (46,4%).

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE / THEORETICAL AND REVIEW ARTICLES

Zjawisko tensegracji w układzie ruchu

The phenomenon of tensegration in the musculoskeletal system

W ostatnim czasie w świecie medycyny, a szczególnie w środowisku fizjoterapeutów coraz głośniej mówi się w o powięzi, która pełni szereg znaczących funkcji. Co więcej coraz popularniejsze staje się zjawisko tensegracji, które pomaga wyjaśnić powiązania pomiędzy oddalonymi od siebie rejonami ciała oraz strukturami, które nie posiadają ze sobą bezpośredniego powiązania nerwowego. Na zjawisku tensegracji opiera się wiele nowoczesnych terapii holistycznych. Biotensegracja stanowi bowiem krok milowy w sposobie opisywania ciała człowieka. Racjonalnie tłumaczy ona, jak w przypadku człowieka działa geometria euklidesowa oraz pięć podstawowych brył Platona. Zjawisko to występuje na licznych poziomach organizacji ciała człowieka, w tym także w obszarze układu ruchu.

For several years, the topic of fascia, which has a number of significant functions, has been more and more popular in physiotherapy. In addition, the phenomenon of tensegration is becoming more and more popular, which helps to explain the connections between distant body regions and structures that do not have a direct nervous connection with each other. Many modern holistic therapies are based on the phenomenon of tensegration. Biotensegration is a milestone in the way of describing the human body. It rationally explains how Euclidean geometry and Plato’s five basic solids work in the case of humans, a phenomenon that occurs at many levels of the organization of the human body, including the area of the motor system.

Ćwiczenia lecznicze stosowane w rehabilitacji ręki reumatoidalnej

Therapeutic exercises used in the rehabilitation of the rheumatoid hand

Wstęp: Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą zapalną prowadzącą u 70% pacjentów do powstania deformacji o obrębie stawów rąk. Zniekształcenia stawów zmniejszają sprawność manualną ręki oraz ograniczają jej zdolność chwytną. Jedną z metod fizjoterapeutycznych stosowanych w rehabilitacji ręki reumatoidalnej jest zastosowanie ćwiczeń leczniczych. Celem pracy było przedstawienie wybranych ćwiczeń leczniczych możliwych do zastosowania w programie usprawniania pacjentów z RZS. Podsumowanie: Rehabilitacja ręki reumatoidalnej z wykorzystaniem indywidualnych ćwiczeń leczniczych pozwala na utrzymanie sprawności manualnej ręki, zachowanie jej zdolności chwytnej oraz opóźnienie zmian deformacyjnych pojawiających się w przebiegu RZS. Zaleca się aby dobór ćwiczeń był uzależniony od stopnia zaawansowania zmian chorobowych, wieku oraz od możliwości funkcjonalnych pacjentów. Wnioski: Proponowane ćwiczenia lecznicze są zalecaną formą terapii ręki reumatoidalnej ze względu na korzystny wpływ na siłę mięśni oraz zakres ruchomości stawów.

Introduction: Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease leading in 70% of patients to deformation of the hand joints. Joint deformities reduce the manual dexterity of the hand and limit its gripping ability. One of the physiotherapeutic methods used in the rehabilitation of the rheumatoid hand is the use of therapeutic exercises. The aim of the study was to present selected therapeutic exercises that can be used in the rehabilitation program for patients with RA. Summary: Rehabilitation of the rheumatoid hand with the use of individual therapeutic exercises allows to maintain the manual dexterity of the hand, maintain its grasping ability and delay deformation changes occurring as a result ofRA. It is recommended that the selection of exercises depends on the severity of the lesions, age and patients functional efficiency. Conclusions: Therapeutic exercises are the recommended form of rheumatoid hand therapy due to its beneficial effect on muscle strength and the range of joint motion.

Therapeutic exercises used in the rehabilitation of the rheumatoid hand

Ćwiczenia lecznicze stosowane w rehabilitacji ręki reumatoidalnej

Introduction: Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease leading in 70% of patients to deformation of the hand joints. Joint deformities reduce the manual dexterity of the hand and limit its gripping ability. One of the physiotherapeutic methods used in the rehabilitation of the rheumatoid hand is the use of therapeutic exercises. The aim of the study was to present selected therapeutic exercises that can be used in the rehabilitation program for patients with RA. Summary: Rehabilitation of the rheumatoid hand with the use of individual therapeutic exercises allows to maintain the manual dexterity of the hand, maintain its grasping ability and delay deformation changes occurring as a result ofRA. It is recommended that the selection of exercises depends on the severity of the lesions, age and patients functional efficiency. Conclusions: Therapeutic exercises are the recommended form of rheumatoid hand therapy due to its beneficial effect on muscle strength and the range of joint motion.

Wstęp: Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą zapalną prowadzącą u 70% pacjentów do powstania deformacji o obrębie stawów rąk. Zniekształcenia stawów zmniejszają sprawność manualną ręki oraz ograniczają jej zdolność chwytną. Jedną z metod fizjoterapeutycznych stosowanych w rehabilitacji ręki reumatoidalnej jest zastosowanie ćwiczeń leczniczych. Celem pracy było przedstawienie wybranych ćwiczeń leczniczych możliwych do zastosowania w programie usprawniania pacjentów z RZS. Podsumowanie: Rehabilitacja ręki reumatoidalnej z wykorzystaniem indywidualnych ćwiczeń leczniczych pozwala na utrzymanie sprawności manualnej ręki, zachowanie jej zdolności chwytnej oraz opóźnienie zmian deformacyjnych pojawiających się w przebiegu RZS. Zaleca się aby dobór ćwiczeń był uzależniony od stopnia zaawansowania zmian chorobowych, wieku oraz od możliwości funkcjonalnych pacjentów. Wnioski: Proponowane ćwiczenia lecznicze są zalecaną formą terapii ręki reumatoidalnej ze względu na korzystny wpływ na siłę mięśni oraz zakres ruchomości stawów.

Fizjoterapia układu oddechowego po przebytej chorobie COVID-19

Pulmonary physiotherapy in post COVID-19

Choroba Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) rozprzestrzeniła się w całym świecie. Atakuje głównie układ oddechowy organizmu, ale powikłania ujawniają się w wielu narządach oraz tkankach. Struktury ochrony zdrowia zostały postawione w stan gotowości do walki z wirusem, którego nie zdążono dobrze poznać. Fizjoterapia post-covidowa skupia się głównie na rehabilitacji układu oddechowego oraz na przeciwdziałaniu skutkom zmian w układzie mięśniowo-szkieletowym. Wśród postępowania fizjoterapeutycznego znalazły się pozycje ułożeniowe, toaleta drzewa oskrzelowego, ćwiczenia czynne oraz fizykoterapia. Ważnym elementem fizjoterapii jest działanie w zespole wraz z lekarzami, pielęgniarkami oraz psychologami.

Coronavirus disease 2019 (COVID-19) has spread worldwide. It mainly attacks the respiratory system of the body, but complications appear in many organs and tissues. Healthcare teams were put on standby to fight a virus that they did not get to know well. Post-covid physiotherapy focuses mainly on the rehabilitation of the respiratory system and counteracting the effects of changes in the musculoskeletal system. Physio­therapeutic procedures included posture positions, bronchial tree cleansing, active exercises and physical therapy. An important element of physiotherapy is working in a medical team with doctors, nurses and psychologists.

Pandemia Covid-19 z perspektywy ekologicznej

COVID-19 pandemic from an ecological perspective

Publikacja podejmuje analityczny wątek wcześniejszych publikacji pierwszego z autorów (Wasilewski B., 2020 a, b), w których analizowano bariery utrudniające pełne zrozumienie pandemii COVID-19. Jedną z głównych przeszkód w zrozumieniu fenomenu obecnej pandemii jest, zdaniem autorów opracowania, analiza tego zjawiska w oderwaniu od perspektywy ekologicznej i ewolucyjnej (Wasilewski B, Egan E 2018; 2019); (Wasilewski B, Yourcenyuk O, Egan E (2020). Intencją obecnego artykułu jest omówienie kluczowych kwestii związanych z COVID 19 z punktu widzenia analizy prowadzonej z wymienionych wyżej punktów widzenia.

This publication continues the analytic thread of the first author’s previous publications (Wasilewski B., 2020 a, b) which interrogated the barriers to a fuller understanding of the COVID-19 pandemic. One of the main obstacles to understanding the phenomenon of the current pandemic is the analysis of this phenomenon is shorn of its ecological and evolutionary perspectives (Wasilewski B, Egan E 2018; 2019); (Wasilewski B, Yourtsenyuk O, Egan E (2020). The intention of this paper is to discuss further important issues related to COVID 19 and suggest an analysis derived from these named perspectives.

WSPOMNIENIA / MEMOIRS

Profesor Marek Kosewski – pożegnanie

Professor Marek Kosewski – farewell

RECENZJE

Weronika Nawara, W czepku urodzone. O niewidzialnych bohaterkach szpitalnych korytarzy

Born in a nurse cap. On the invisible heroines of hospital corridors

Mieczysław Klimek, Ni przypiął, ni przyłatał. Pamiątniki

Without rhyme or reason. Monumoirs

Wskazówki dla Autorów

Guidelines for Authors