Sztuka Leczenia

Wydanie: 1/2020 (tom 35)

Spis treści

Contents

Od redakcji

From the editor

PRACE EMPIRYCZNE I DONIESIENIA Z BADAŃ / EMPIRICAL STUDIES AND RESEARCH REPORTS

Opieka duchowa w medycynie: duchowość a postrzeganie choroby, radzenie sobie z cierpieniem – ankietowe badanie ilościowe na polskiej populacji dorosłych chorych przewlekle

Spiritual care in medicine: spiritual perception of illness, spiritual coping with suffering – a quantitative survey study on the Polish population of chronically ill adults

Opieka duchowa jest odpowiedzią na potrzeby duchowe chorych. Aby rozwijać tę dziedzinę w Polsce, potrzebne jest rozpoznanie, co jest dla polskich pacjentów najbardziej pomocne. Celem pracy jest ustalenie, jak duchowość wpływa na postrzeganie choroby przewlekłej oraz jakie czynności podejmują chorzy, aby radzić sobie z cierpieniem. W badaniu ankietowym opartym na autorskim kwestionariuszu uczestniczyło 204 pacjentów. Dla ponad połowy wiara stanowiła źródło wsparcia w chorobie. Najczęściej wybieranym przekonaniem było to, że Bóg ma plan na ich życie i nie dopuścił choroby bez powodu. Najczęściej podejmowanymi przez chorych czynnościami duchowymi były: modlitwa, przyjmowanie sakramentów i uczestnictwo w nabożeństwach. Najsilniejszym predyktorem dla podejmowania tych praktyk było postrzeganie wiary jako źródła wsparcia w chorobie. Otrzymane wyniki wskazują na to, że perspektywa duchowa umożliwia wierzącym pacjentom nadanie sensu trudnemu doświadczeniu choroby. Dlatego należy wspierać ich w korzystaniu z zasobów religijnych. Natomiast do pozostałych chorych szczególnie kierować należy pozareligijną opiekę duchową.

Spiritual care is an answer to the spiritual needs of the sick. In order to develop this field in Poland, recognition is needed about what exactly is helpful for the patients. The purpose of this research is to determine how spirituality affects the perception of chronic illness and what spiritual actions patients undertake to cope with suffering. 204 people filled in an original questionnaire. For more than half of them, faith is a source of support in illness. The most often selected answer was the belief that God has a plan for their lives and did not allow illness without a reason. The most frequent spiritual activities chosen by the patients were: prayer, receiving the sacraments and participating in services. The strongest predictor for undertaking those practices was the perception of faith as a source of support in illness. The obtained results show that the spiritual perspective enables some patients to find meaning in the difficult experience of a chronic disease. Therefore, they should be supported in using religious resources. Non-religious spiritual care should be especially available for other patients.

Wsparcie psychologiczne w poważnych zabiegach ginekologicznych a zapotrzebowanie na leki w okresie pooperacyjnym

Psychological support in serious gynecological surgeries and the patient’s need for medication in postoperative period

Opracowanie dotyczy terapeutycznej roli wsparcia psychicznego w przygotowaniu chorych do poważnych zabiegów ginekologicznych. Celem badań była ocena zależności pomiędzy wsparciem psychicznym udzielonym kobietom oczekującym na zabieg usunięcia narządu rodnego a ich samopoczuciem i zapotrzebowaniem na leki przeciwbólowe i uspokajające w okresie pooperacyjnym. W badaniach uczestniczyło 60 pacjentek oddziału ginekologii onkologicznej oczekujących na zabieg usunięcia narządu rodnego z powodu zmian nowotworowych, przyporządkowanych do grupy eksperymentalnej i kontrolnej, każdej liczącej po 30 osób. Grupa kontrolna była przygotowywana do zabiegu operacyjnego w sposób standardowy, podczas gdy grupę kobiet z grupy eksperymentalnej objęto dodatkowym oddziaływaniem o charakterze psychologiczno-wspierającym realizowanym przez położną. W wyniku tego działania w grupie eksperymentalnej uzyskano wyraźną poprawę samopoczucia pacjentek po zabiegu operacyjnym, jak również zmniejszenie zużycia leków przeciwbólowych, uspokajających i nasennych. Wyniki te potwierdzają potrzebę traktowania środków psychologicznych jako integralnego elementu leczenia i pielęgnacji.

This review discusses the role of therapeutic support in the preparation of patients for serious gynecological surgeries. The goal of the studies was to evaluate the relationship between emotional support, which was provided to women awaiting the operation of genital organs excision, and their general feeling, as well as the postoperative need for analgesics and tranquilizers. The study was performed on 60 patients from the gynecological ward who were waiting for the operation of the genital organs excision due to oncologic disease. They were divided into an experimental and control group of 30 patients each. Patients from the control group were prepared for the surgery in a standard way, while women from the experimental group were provided with additional emotional support from a midwife. As a result, the postoperative general feeling of patients from the experimental group improved considerably and their need for analgesics, tranquilizers and sleep-inducing drugs decreased. These results prove that it is essential to consider the psychological actions as an integral element of treatment and nursing.

Porównanie wpływu masażu klasycznego i ćwiczeń w wodzie na stan funkcjonalny i subiektywne dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa u kobiet w ciąży

Comparison of the classic massage effects and water exercises upon functioning state and subjective pain ailment of lumbar spine among pregnant women

Cel: Porównanie działania masażu klasycznego i ćwiczeń w wodzie na stan funkcjonalny ciężarnych z dolegliwościami bólowymi dolnego odcinka kręgosłupa. Materiał i metodyka: Grupę badaną stanowiło 40 kobiet w II i III trymestrze ciąży z bólami kręgosłupa lędźwiowego. Respondentki podzielono na 2 grupy; pierwsza – korzystała z masażu klasycznego, a druga – brała udział w ćwiczeniach w wodzie. Ocenie poddano ruchomość kręgosłupa lędźwiowego, stopień dolegliwości bólowych oraz stan funkcjonalny badanych. Wykorzystano: pomiar goniometryczny ruchomości kręgosłupa lędźwiowego w płaszczyźnie strzałkowej, skalę bólu wizualno-analogową (VAS) oraz autorski kwestionariusz ankietowy. Wyniki: Po zakończeniu zabiegów w obu grupach zaobserwowano zmniejszenie dolegliwości bólowych kręgosłupa oraz zwiększenie jego ruchomości. Lepszy efekt przeciwbólowy uzyskano w grupie kobiet, które brały udział w ćwiczeniach w wodzie. Zarówno masaż klasyczny, jak i ćwiczenia w wodzie poprawiły sprawność funkcjonalną badanych kobiet w porównywalnym stopniu. Wnioski: Masaż klasyczny i ćwiczenia w wodzie są bezpiecznymi terapiami polecanymi kobietom w ciąży, które odczuwają dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa.

Aim: Comparing the effects of classic massage and water exercises upon the functioning state of pregnant women with pain of the lumbar spine. Material and methodology: The research involved 40 women with lumbar spine pain, being in the second and third trimesters of pregnancy. Respondents were divided into 2 groups. The first group was subjected to classical massage procedures, and the second group underwent water exercises. Lumbar spine mobility, pain levels and functional status of pregnant women were evaluated. The following diagnostic methods were used: goniometric measurement of lumbar spine mobility in the sagittal plane, visual analogue scale (VAS) of pain, and an original questionnaire prepared by the author. Results: Following both treatments, the pain of the lumbar spine was reduced in responders of both groups, and the spine mobility was increased in the sagittal plane. A better analgesic effect was obtained in a group of women who took part in water exercises. Both the classical massage and exercise in water improved the functional status of women to the comparable degree. Conclusions: Classical massage and exercise in water appear as safe and effective therapies recommended for pregnant women with lower spine pain.

ARTYKUŁY TEORETYCZNE I PRZEGLĄDOWE / THEORETICAL AND REVIEW ARTICLES

Rola i znaczenie treningu psychologicznego jako metody edukacyjnej i rozwojowej w ramach studiów psychologicznych

The role and importance of psychological training as an educational and developmental method in psychological studies

W artykule autorzy zwracają uwagę na rolę i znaczenie treningu psychologicznego, który może być bardzo pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych dla studentów psychologii. W okresie istotnych zmian społeczno-kulturowych zachodzących we współczesnym świecie obserwuje się zwiększenie tempa życia, presję czasową oraz wzmożoną rywalizację. W konsekwencji prowadzi to do częstych sytuacji stresowych, a ponadto do pojawiania się nowych zjawisk psychopatologicznych (np. wzrost występowania zaburzeń osobowości, depresji czy uzależnień). Trening psychologiczny jest aktywną formą zajęć, w których ważną rolę odgrywa grupa i proces dynamiki grupowej będący bardzo ważnym zjawiskiem wpływającym na możliwość lepszego poznania zasad funkcjonowania grupy, lepszego poznania siebie oraz innych osób. Jego obserwacja umożliwia samopoznanie, integrację grupową, sprzyja budowaniu postaw tolerancji, akceptacji innych i uczeniu się zachowań prozdrowotnych. W trakcie zajęć treningowych uczestnik uczy się także empatii, syntonii, poznaje swoje mocne i słabe strony. Uczy się kontroli nad swoimi reakcjami emocjonalnymi oraz zachowaniem. Odpowiednie ćwiczenia mogą pomóc w opanowaniu stresu. Grupa jest także źródłem wielu ważnych informacji zwrotnych. Trening może być zatem formą edukacji sprzyjającej poznaniu zjawisk występujących w pracy przyszłego psychologa.

In the article, the authors draw attention to the role and importance of psychological training, which can be very helpful in teaching classes for psychology students. During the period of significant socio-cultural changes taking place in the modern world, an increase in the pace of life, time pressure and increased competition are observed. As a consequence, this leads to frequent stressful situations and, moreover, to the appearance of new psychopathological phenomena (e.g. increase in the appearance of personality disorders, depression or addiction). Psychological training is an active form of classes in which an important role is played by the group and the group dynamics process, which is a very important phenomenon affecting the possibility of getting to know the principles of the group’s functioning, getting to know oneself and other people. Its observation enables self-knowledge, group integration, helps to build tolerance attitudes, acceptance of others and learning pro-health behavior. During training classes, the participants also learn empathy, syntony, their strengths and weaknesses. They learn to control their emotional reactions and behavior. Appropriate exercises can help to manage stress. The group is also a source of many important feedback. Training can therefore be a form of education conducive to learning about the phenomena occurring in the work of the future psychologist.

Terapia neuropsychologiczna i psychologiczna pacjentów z mutyzmem móżdżkowym

Neuropsychological and psychological interventions in patients with cerebellar mutism syndrome

Zespół tylnojamowy (Posterior Fossa Syndrome, PFS) dotyka pacjentów po zabiegach neurochirurgicznych w obrębie tylnego dołu czaszki. Osiowymi objawami PFS są mutyzm móżdżkowy (Cerebellar Mutism Syndrome), zaburzenia motoryczne i poznawczo-afektywne. Pacjenci dotknięci PSF często tracą możliwość komunikacji, także niewerbalnej, przy względnie zachowanej świadomości. Uważa się, że poprawa następuje spontanicznie w okresie do 6 miesięcy. Częściowe deficyty w zakresie funkcji językowych, ruchowych i poznawczo-afektywnych utrzymują się często wiele lat. Prawidłowe postępowanie może skrócić czas ostrej fazy objawów i poprawić dalsze funkcjonowanie pacjenta. Nie ma udowodnionej skuteczności leczenia farmakologicznego w przypadku CMS, a kluczowe znaczenie ma terapia neuropsychologiczna i psychologiczna. Podejmowane wobec pacjenta działania powinny mieć na celu w pierwszej kolejności odbudowę komunikacji i uwzględniać wiek dziecka i jego ewentualne deficyty neurologiczne.

Posterior fossa syndrome (PFS) is a collection of neurological symptoms that occurs following a surgical resection of a posterior fossa tumour. It is characterised by either a reduction or an absence of speech (Cerebellar Mutism Syndrome), motor deficits as well as cognitive and affective symptoms. Patients affected by PSF often lose the ability to communicate, including non-verbal communication, staying at least partially aware. It is believed that the improvement occurs spontaneously over the period of up to 6 months. However, partial deficits in language, motor control and cognitive-affective functions may be chronic. A proper treatment scheme may shorten the time of the acute phase of symptoms and improve the patient’s further functioning. The effectiveness of pharmacological treatment for CMS is limited. The neuropsychological and psychological therapy can contribute to the recovery of these patients. The main aim of the therapy should always be to rebuild the communication skills, taking into consideration the child’s age and his/her possible neurological deficits.

Prawne warunki bezpieczeństwa pacjenta a innowacyjność opieki zdrowotnej

Legal conditions of patient safety and innovation of health care in Poland

Artykuł prezentuje wybrane przepisy prawne obowiązujące w Polsce, które pozwalają na zdefiniowanie warunków bezpieczeństwa pacjenta w procesie jego leczenia. Prezentacja przepisów prawnych ukazana jest w perspektywie innowacyjności opieki zdrowotnej, definiowanej jako wprowadzanie i wykorzystywanie nowych technologii medycznych podczas udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom, także w oparciu o przepisy prawne. Zagadnienie prezentowane jest z perspektywy prawnej oraz zarządzania w ochronie zdrowia, w oparciu o obserwacje własne autora, wynikające z jego pracy naukowej oraz doświadczeń zawodowych. Na tej podstawie podjęta została próba sformułowania implikacji prawnych i praktycznych zagadnienia bezpieczeństwa pacjenta w odniesieniu do dynamicznie rozwijających się technologii medycznych.

The purpose of this article is to present selected legal provisions that allow to define the patient’s safety conditions in the treatment process in Poland. Presentation of legal regulations is shown in the perspective of health care innovation, defined as the introduction and use of new medical technologies when providing health services to patients, also based on legal provisions in Poland. The issue is presented from the legal perspective and management in health care, based on the author’s own observations resulting from his academic work and professional experience. On this basis, an attempt will be made to formulate the legal and practical implications of patient safety in relation to dynamically developing medical technologies.

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

Sprawozdanie z Sympozjum Ból i cierpienie 2020

Report on the Symposium Pain and Suffering 2020

Sprawozdanie z 20. Europejskiego Sympozjum Somatoterapii i Edukacji Psychosomatycznej

Report on the 20th European Symposium on Somatotherapy and Psychosomatic Education

WSPOMNIENIA / MEMOIRS

Epitafium ku czci prof. dr. hab. med. Henryka Andrzeja Gaertnera

Epitaph in honor of Prof. dr. hab. med. Henryk Andrzej Gaertner

Po życiu… – wspomnienie o Profesorze Janie Łazowskim

After life… – memory of Professor Jan Łazowski

Wskazówki dla Autorów

Guidelines for Authors