Sztuka Leczenia

Wydanie: 2006 / 1-2, (tom: XIII)

Psychosomatyczne aspekty wpływu terapii masażem leczniczym na chorych somatycznie

Przykładem choroby somatycznej prowadzącej do zmian psychosomatycznych mogą być zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa. Jest to choroba rozwijająca się długofalowo, prowadząc do zmian strukturalnych tkanki kostnej i tkanek ją otaczających, jak również powodująca szereg zmian czynnościowych np. ograniczenia ruchomości w tym odcinku, wzmożonych napięć mięśniowych i zmian naczynio-ruchowych oraz powodująca zmiany nastroju i emocjonalności chorych ze względu na długofalowy jej charakter. Jednym ze sposobów działania leczniczego w tym schorzeniu jest masaż leczniczy. Do zbioru różnych skutków masażu, chcę dołączyć badania własne wybranych aspektów zmian somatycznych i zmian sprawności wybranych procesów psychicznych. Do oceny zmian somatycznych posłużyły pomiary ruchomości klatki piersiowej i pojemności życiowej płuc oraz pomiar zakresu ruchów w odcinku szyjnym kręgosłupa. Natomiast do oceny zmian w obszarze psychicznym posłużyłem się: Testem Bender oraz elementami Skali Inteligencji D. Wechslera (powtarzania liczb, symboli cyfr oraz wzory z klocków). Masażem objęte zostały mięśnie obręczy barkowej i grzbietu, symetrycznie po obu stronach. W wyniku zastosowanej terapii uzyskałem zmiany na poziomie istotnym statystycznie, tak w obszarze somatycznym, jak również w obszarze badanych parametrów psychicznych.

Zdrowie – psychologiczne wyznaczniki, sposoby jego promowania i wspomagania

Pierwsze wzmianki o zdrowiu, utożsamianym z dobrym samopoczuciem, pochodzą od Hipokratesa. Rewolucje zdrowotne dokonujące się na przełomie XIX i XX wieku spowodowały nowe podejście do zdrowia, uwzględniające jego uwarunkowania psychospołeczne na równi z biologicznymi. Zdrowie definiowano jako stan, dyspozycję, zasób oraz proces. Pierwsza definicja zdrowia jako procesu została sformułowana przez Juliana Blacharskiego w 1972 roku, na konferencji naukowej zorganizowanej przez prof. Juliana Aleksandrowicza w Krakowie. Tak rozumiane zdrowie w ujęciu holistyczno-funkcjonalnym zależy od czynników osobowościowych i sytuacyjnych, a stres i radzenie sobie pełni rolę moderatora. Kluczowym zasobem decydującym o zdrowiu jest poczucie koherencji. W procesie umacniania zdrowia ważną rolę odgrywa promowanie zdrowia, zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych, rozwijanie indywidualnych możliwości służących zdrowiu, umiejętności radzenia sobie ze stresem, organizowanie grup wsparcia. Pomocne mogą być także: muzyka, sztuka, taniec, teatr i dobrze dobrana lektura.

Empatia a studia pielęgniarskie

Umiejętność empatii ma szczególnie duże znaczenie w zawodach, w których kontakt z drugim człowiekiem odgrywa rolę podstawową. Do takich zawodów należy z pewnością pielęgniarstwo. Artykuł przedstawia wyniki badań poziomu empatii przeprowadzonych w grupie 40 absolwentów trzyletnich studiów pielęgniarskich, kontynuujących naukę na studiach magisterskich uzupełniających. Grupę porównawczą stanowiło 40 studentów i roku pielęgniarstwa, rozpoczynających studia. Celem badań była ocena różnic w poziomie empatii studentów, którzy ukończyli zawodowe studia pielęgniarskie - licencjat oraz studentów, którzy takie studia rozpoczynają. W badaniu wykorzystano Skalę Empatii Mehrabiana i Epsteina oraz Kwestionariusz Reakcji Empatycznych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają pozytywny wpływ studiów pielęgniarskich na umiejętność werbalnego okazywania empatii. Ponadto wskazują na większą skłonność do psychicznego wzmacniania osób wspomaganych i zdecydowanie mniejszą tendencję do stosowania zdawkowych pocieszeń u studentów, którzy ukończyli pielęgniarskie studia licencjackie.

Empatia a wypalenie zawodowe u pracowników ochrony zdrowia

Wyniki badań empirycznych nad empatią utwierdzają nas w przekonaniu, że dojrzała empatia ma wpływ na nawiązanie relacji terapeutycznych, które sprowadzają się do współprzeżywania emocji, doznawanych przez drugiego człowieka, bez utraty poczucia własnej tożsamości. Potwierdzają to obserwowane zachowania: empatyczne, na pograniczu, sprzeczne z empatią oraz wyrażające jedynie sympatię. Jednakże ich praca z ludźmi i dla ludzi, może być nie tylko źródłem zadowolenia, energii, satysfakcji i realizacji zawodowych, ale czasem bywa też źródłem zniechęcenia, poczucia obciążenia emocjonalnego oraz braku satysfakcji. Jeżeli te negatywne reakcje przyjmują charakter przewlekły, to w konsekwencji mogą doprowadzić do wypalenia zawodowego. Przypuszcza się, że wysoki poziom empatii może chronić przed wystąpieniem zespołu wypalenia zawodowego, na który szczególnie narażone są osoby, które z racji wykonywanej pracy wchodzą w relacje interpersonalne, obciążające ich psychikę. Głównym celem badań było określenie zarówno poziomu empatii jak i wypalenia zawodowego u lekarzy i pielęgniarek reprezentujących różne specjalizacje. Jako metody badawcze przyjęto: Skalę Empatii Mehrabiana i Epsteina, wybrane Tablice z testu TAT H. A. Muraya, Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego MBI Ch. Maslach, ankietę socjodemograficzną. Wyniki badań świadczą o przeciwnym związku poziomu empatii i wypalenia zawodowego i występowaniem istotnych różnic poziomu tych zmiennych u ba-danych reprezentujących różne specjalizacje.

Medycyna niekonwencjonalna w opinii studentów VI roku wydziału lekarskiego AMG

Coraz częściej obserwuje się wśród pacjentów i samych lekarzy stosowanie metod medycyny niekonwencjonalnej. W związku ze znacznym nasileniem i upowszechnieniem tego zjawiska zdrowie publiczne nie może przejść obojętnie obok tego problemu. Nie możemy także lekceważyć głosów środowiska medycznego na temat alternatywnych sposobów leczenia. Celem pracy jest poznanie opinii, jak przyszli lekarze postrzegają zjawisko stosowania medycyny niekonwencjonalnej. Materiał badawczy stanowiły odpowiedzi udzielone na pytania anonimowej ankiety przez studentów VI roku wydziału lekarskiego AMG. Ponad 58% ankietowanych stwier-dziło, że w procesie leczenia powinno się stosować metody niekonwencjonalne, a większość z nich (prawie 75%) uważa, że metody te mogą wspierać medycynę akademicką w procesie leczenia. Większość ankietowanych (98%) uważa, że o stosowaniu takiego leczenia powinno się powiadomić lekarza leczącego, a około 62% stwierdza, że właśnie on może najlepiej poradzić czy i jaką metodę niekonwencjonalną może zastosować pacjent. W związku z tym istotne jest nauczanie studentów medycyny znaczenia i bezpieczeństwa pacjentów stosowanych metodach niekonwencjonalnych.

Aksjologiczne wymiary walki ze stresem

Zdrowie powinno być traktowane jako wartość sama w sobie, jako podstawowy naturalny zasób, od którego zależy rozwój społeczno-gospodarczy kraju. Racje zdrowotne są zatem nieodzownym składnikiem procesu planowania i realizacji działań bez względu na szczebel zarządzania. Niezbędne jest utrwalenie pozytywnego stosunku do zdrowia jako podstawy szeroko rozumianej profilaktyki i działań na rzecz jego umacniania. Jedną z przyczyn problemów zdrowotnych współczesnego człowieka jest stres. W życiu współczesnego człowieka jest doświadczeniem nieuniknionym, a nadmierny stres często prowadzi do dezorganizacji osobowości i zakłóceń w pełnieniu ról społecznych. Stąd też niniejszy artykuł zogniskowany jest wokół problemów związanych z walką ze stresem. Owa walka ma wymiar aksjologiczny i może przybierać wiele form omówionych przez Autora artykułu.

Czy istnieją "zdrowe" i "niezdrowe" wartości?

W poszukiwaniu odpowiedzi na postawione pytanie autorzy koncentrują się głównie na wartościach ekonomicznych (materialnych), przeciwstawiając im wartości religijne oraz społeczne. Wyniki wielu badań prowadzą do wniosku, iż koncentracja na wartościach materialnych (w przeciwieństwie do wartości społecznych i religijnych) zwykle wiąże się z niższą satysfakcją z życia. Być może osoby skoncentrowane na wartościach materialnych próbują w ten sposób – niejako zastępczo i pośrednio – zaspo-kajać wiele innych potrzeb, zwłaszcza społecznych, na których bezpośrednią realizację brak im czasu lub kompetencji. Reasumując – "zdrowsze" wartości lepiej korespondują z właściwie rozumianym rozwojem osobistym, angażują wewnętrzne standardy ocen i pozwalają wychodzić poza własne „ja”. Prawdopodobnie wiążą się także z docenianiem relacji społecznych i większymi kompetencjami społecznymi, co sprzyja zarazem uzyskiwaniu wsparcia społecznego w sytuacjach trudnych.